.
సామాజిక సమానత్వం కోసం సాగుతున్న పోరాటంలో… అణగారిన వర్గాల ఆశలపై గండిపడుతోంది.
భారత రాజ్యాంగం సమానత్వం, సామాజిక న్యాయం అనే ఆశయాలపై నిర్మితమైంది. డాక్టర్ బాబాసాహెబ్ అంబేడ్కర్ వంటి మహానుభావులు ఈ ఆశయాలను రూపకల్పన చేశారు. శతాబ్దాలుగా అణగారిన వర్గాలు – షెడ్యూల్డ్ కులాలు, షెడ్యూల్డ్ తెగలు, ఇతర వెనుకబడిన తరగతులు – విద్య, ఉద్యోగ, రాజకీయ రంగాల్లో సమాన అవకాశాలు పొందేందుకు రిజర్వేషన్ విధానాన్ని ముఖ్య సాధనంగా తీర్చిదిద్దారు.
అయితే, 1992లో సుప్రీంకోర్టు ఇచ్చిన ఇంద్రా సాహ్నీ తీర్పులో 50% రిజర్వేషన్ పరిమితి విధించడం ఇప్పుడు సామాజిక న్యాయానికి పెద్ద అడ్డంకిగా మారింది. ‘నియమం’గా పేర్కొనబడిన ఈ పరిమితి వాస్తవంగా వెనుకబడిన వర్గాల ప్రాతినిధ్యాన్ని అడ్డుకుంటోంది.
రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 15, 16లు వెనుకబడిన వర్గాలకు ప్రత్యేక రక్షణలు కల్పిస్తాయి. మండల్ కమిషన్ (1980) ఓబీసీలు దేశ జనాభాలో 52% ఉన్నారని అంచనా వేసి, వారికి 27% రిజర్వేషన్ సిఫార్సు చేసింది. కానీ నాలుగు దశాబ్దాల తర్వాత కూడా ఓబీసీలు విద్య, ఉద్యోగాలు, రాజకీయాల్లో తగిన ప్రాతినిధ్యం పొందలేకపోతున్నారు. 50% పరిమితి ఇందుకు ప్రధాన కారణంగా నిలుస్తోంది. ఇది కేవలం ఒక రాజకీయ నిర్ణయం కాదు – ఇది రాజ్యాంగ సమానత్వానికి అడ్డుగా నిలుస్తోంది.
73వ, 74వ రాజ్యాంగ సవరణలు (1992) స్థానిక స్వపరిపాలన సంస్థల్లో వెనుకబడిన వర్గాలకు రిజర్వేషన్లు కల్పించాలని స్పష్టం చేశాయి. ఆర్టికల్ 243D(6), 243T(6)లు దీనిని నిర్ధారిస్తాయి. కానీ సుప్రీంకోర్టు తీర్పులు ఈ రిజర్వేషన్లను 50%కు పరిమితం చేశాయి. ఇది రాష్ట్రాల్లో ఓబీసీల జనాభా ప్రమాణానికి అనుగుణంగా రిజర్వేషన్లు అమలు చేయడాన్ని అడ్డుకుంటోంది.
ఉదాహరణకు, మహారాష్ట్రలో 2021లో ఓబీసీ రిజర్వేషన్లను సుప్రీంకోర్టు రద్దు చేసింది. ‘ట్రిపుల్ టెస్ట్’ విధానం – ప్రత్యేక కమిషన్, డేటా ఆధారిత రిజర్వేషన్, మొత్తం 50% మించకూడదు – రాష్ట్రాలపై పరిపాలనా భారం మోపుతోంది. మధ్యప్రదేశ్‌లో 27% ఓబీసీ రిజర్వేషన్ సుప్రీంకోర్టులో పెండింగ్‌లో ఉంది. తెలంగాణలో బీసీలకు 42% రిజర్వేషన్ ప్రతిపాదన హైకోర్టులో నిలిచిపోయింది. ఇవన్నీ రాజకీయ ప్రాతినిధ్యాన్ని ప్రభావితం చేస్తున్నాయి.
తెలుగు రాష్ట్రాల్లో ఓబీసీలు జనాభాలో 50%కు మించి ఉన్నారు. కానీ స్థానిక ఎన్నికల్లో రిజర్వేషన్లు వివాదాస్పదమవుతున్నాయి. ఇది యువత, విద్యార్థులకు అన్యాయం చేస్తోంది. 50% పరిమితి ఒక కృత్రిమ అడ్డంకిగా మారింది. ఓబీసీలు 52% జనాభా ఉన్నప్పటికీ, వారి ప్రాతినిధ్యం తక్కువగా ఉంది. ఇది ఆర్టికల్ 15(4), 16(4)ల ఉద్దేశ్యాలకు విరుద్ధం.
రిజర్వేషన్ అనేది మెరిట్‌కు వ్యతిరేకం కాదు – అది సమానత్వాన్ని సాధించేందుకు, సామాజిక సమతుల్యతను తీసుకురావడానికి అవసరం. ప్రమాణానుగుణ రిజర్వేషన్లు డేటా ఆధారంగా అమలైతే, సమాజం మొత్తం మేలు పొందుతుంది. జాతీయ జనాభా లెక్కల్లో కులాల వారీగా డేటా సేకరణ అత్యవసరం. ప్రస్తుతం 2011 సెన్సస్ డేటా మాత్రమే అందుబాటులో ఉంది – అది పాతది.
ఈ పరిమితిని తొలగించేందుకు రాజ్యాంగ సవరణలు అవసరం. ఆర్టికల్ 15, 16లో ప్రమాణానుగుణ రిజర్వేషన్లను స్పష్టంగా పేర్కొనాలి. 50% మించిన రిజర్వేషన్ చట్టాలను 9వ షెడ్యూల్‌లో చేర్చాలి. 9వ షెడ్యూల్ జుడీషియల్ రివ్యూకు రక్షణ కల్పిస్తుంది. తమిళనాడులో 69% రిజర్వేషన్ అమలవుతోంది – అది విజయవంతమైన ఉదాహరణ.
రాజకీయ నాయకులు ఈ అంశంపై చర్చించాలి. పార్లమెంట్‌లో బిల్లు ప్రవేశపెట్టాలి. వెనుకబడిన వర్గాల సంఘాలు సత్యాగ్రహాలు, ప్రజా ప్రచార కార్యక్రమాలు నిర్వహిస్తున్నాయి – ఇది ప్రజాస్వామ్యానికి శుభ సంకేతం. అయితే, 50% పరిమితి తొలగిస్తే సాధారణ వర్గాలకు అన్యాయం జరుగుతుందనే భయాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. కానీ రిజర్వేషన్ అనేది జీరో-సమ్ గేమ్ కాదు – ఇది సమాజాన్ని మొత్తం అభివృద్ధి చేస్తుంది.
ముగింపుగా, 50% పరిమితి ఇప్పుడు సామాజిక న్యాయానికి అడ్డంకిగా మారింది. దీనిని తొలగించి, ప్రమాణానుగుణ రిజర్వేషన్లు అమలు చేయాలి. ఇది మన రాజ్యాంగ ఆశయం. రాజకీయ వ్యవస్థ, న్యాయవ్యవస్థ, సమాజం – అందరూ కలసి పని చేయాలి. సమాన భారతదేశం కోసం ఇది అత్యవసరం
